Nauczyciel, Turysta, Programista
ZX Spectrum Harlequin
Jerzy Jasonek | 2021-05-21 12:21:44
W 1974 roku na Święta Bożego Narodzenia w amerykańskich kioskach pojawił się styczniowy numer czasopisma Popular Electronics. Na okładce gazety znalazł się projekt komputera Altair 8800 1 stworzonego przez MITS (Micro Instrumentation and Telemetry Systems), a w środku oferta zakupu zestawu do samodzielnego złożenia własnego komputera osobistego (Personal Computer - PC). Cena zestawu wynosiła 439 USD i była stosunkowo niska w porównaniu z cenami komputerów w tamtym okresie.
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Altair_8800#/media/Plik:Altair_8800.jpg
Sukces tego projektu przeszedł najśmielsze oczekiwania zarówno twórców komputera jak i redakcji Popular Electronics - ostatecznie sprzedano około 10 tysięcy egzemplarzy (zarówno w formie zestawów do samodzielnego złożenia jak i gotowych, złożonych komputerów). To właśnie na ten komputer Bill Gates i Paul Allen napisali interpreter systemu Basic - znany jako Altair Basic, który dał początek firmie Micro-Soft (obecnie Microsoft).
Czy dzisiaj można odtworzyć doświadczenie z lat 70-tych i zbudować swój własny komputer osobisty?
Dzisiaj możliwości są bardzo duże, mamy dostępne na rynku tanie układy elektroniczne pozwalają odtworzyć np. Altaira o oparciu o mikrokontroler Arduino 2. Na rynku dostępne są też klony Altaira 8800 i innych retrokomputerów, a hobbyści budują swoje własne komputery i piszą na nie swoje systemy operacyjne 3.
Ja również postanowiłem zbudować swój własny komputer, ponieważ jednak moje umiejętności elektroniczne nie są za wysokie, więc postanowiłem skorzystać z projektu ZX Spectrum Harlequin Rev. G 4. Założeniem tego projektu jest zbudowanie klona kultowego ZX Spectrum 48 K5 w oparciu o dostępne obecnie układy elektroniczne. ZX Spectrum Harlequin, ma być wierną kopią oryginalnego ZX Spectrum, więc nie ma w nim zbyt wielu nowoczesnych udoskonaleń, które możemy znaleźć w inny klonach tej maszyny. Na polskim rynku, możemy kupić zarówno gotową, zamontowaną płytę, którą można umieścić oryginalnych obudowach ZX Spectrum jak i we współczesnych replikach tej obudowy. Możemy jednak kupić również Kit (zestaw) do samodzielnego montażu i ja właśnie zdecydowałem się na tą opcje.
W paczce znalazłem płytkę PCB i zestaw elementów, które należało do niej przylutować.
No to otwieramy paczkę
Tak wygląda płytka PCB i elementy do przylutowania
Chwyciłem, więc za lutownicę i przystąpiłem do do pracy. Po kilku godzinach, wszystkie elementy były na swoim miejscu i mogłem uruchomić maszynę.
Już prawie gotowe - jeszcze tylko trzeba włożyć układy w podstawki
Ju
Sprawdzam czy wszystko działa
Podpinam klawiaturę
Czas odpalić pierwszą grę :)
Mój ZX Spectrum Harlequin w porównaniu z oryginałem ma lepsze wyjścia wideo, usprawniony układ zasilania, awaryjny wielofunkcyjny chip ULA został zastąpiony innymi uniwersalnymi układami, a do pamięć ROM posiada dwa banki po 16kB do których wgrano usprawniony Sinclar Basic i rom testowy. Jednak to tyle, nie ma żadnych rozwiązań pozwalający wczytywać programy z karty SD, nie ma chipu dźwiękowego, nie ma nawet portu joysticka (dokładnie tak samo jak oryginalnym ZX Spectrum).
Gry i programy można wczytać do pamięci komputera przez złącze jack z magnetofonu lub np. ze smartphonu, a większość gier na Spectrum umożliwia sterowanie klawiaturą. Do komputera można podłączyć większość współcześnie produkowanych rozszerzeń rozbudowując możliwość ZX Spectrum, czy dodających porty joysticka. Komputer można też oczywiście programować za pomocą Sinclar Basica (wersja 1990), a efekty swojej pracy zapisać na kasetę magnetofonową lub bardziej współcześnie do pliku dźwiękowego na komputerze czy smartphonie.
Na swoim kanale Youtube jest kilka filmów przedstawiających budowę komputera, programowanie w Basicu czy w końcu gry na tą maszynę. Gram między innymi w polskie tekstówki takie jak Smok Wawelski z 1987 roku, czy Tajemnica Carmen Strasse 35 z 2017 roku.
Obecnie na rynku możemy kupić bardzo wiele dużo bardziej funkcjonalnych klonów ZX Spectrum, ale myślę, że samodzielna budowa komputera z gotowego zestawu to dużo lepsza zabawa - zachęcam :)
1. Więcej o komputerze Altair na https://pl.wikipedia.org/wiki/Altair_8800
2. Zobacz https://create.arduino.cc/projecthub/david-hansel/arduino-altair-8800-simulator-3594a6
3. Na przykład https://www.youtube.com/watch?v=HCr_IcG5m0o
4. Zobacz https://github.com/TomMajor/ZX-Spectrum-Adventure-2020
5. Więcej o ZX Spectrum https://pl.wikipedia.org/wiki/ZX_Spectrum